Ή ιστορία της Μονής αύτης κατά τόν Λαμπουσιάδην
φθάνει σε πολύ παλαιά χρόνια, διότι μιά μαρμάρινη επιγραφή φέρει
"χρονoλογίαν 1089
ΕΝ ΕΤΕΙ 1691 ΜΑΡΤΙΟΥ 9
(Παναγία η Λάμπουσα )
Σε ένα άλλο ανυπόγραφο και αχρονολόγητο χειρόγραφο που έχει σταλεί προς τον Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο Αδριανουπόλεως περιγράφεται ένα μοναστήρι που υπήρχε στην περιοχή του Μουσταφά Πάσα (περιοχή Σβίλεγκραντ σήμερα).
Το εκπληκτικό είναι, ότι ουσιαστικά και με σημερινούς όρους, καταγγέλλεται… ιδιωτικοποίηση μοναστηριών!