Πέμπτη 22 Δεκεμβρίου 2011

Κάλλαντα και Σούρβα στη Μανδρίτσα

Από το βιβλίο του κ.Απόστολου Μαικίδη   "Μανδρίτσα''
Η Μανδρίτσα κατοικούνταν από Έλληνες έως το 1913 .
Με τη συνθήκη του Νιεγυ, η Μανδρίτσα δόθηκε στην Βουλγαρία, οι Μανδριτσιώτες προτίμησαν τον εκπατρισμό από τον εκβουλγαρισμό .
Παρακάτω περιγράφονται τα ήθη και τα έθιμα των Χριστουγέννων όπως γιορταζόταν, μέχρι το 1913 στην Μανδρίτσα της β.Θράκης .
"Τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα δέν είχαν την σημερινή μορφήν που αρχίζουν από τα ξημερώματα της παραμονής. Τα παιδιά τότε,συνήθως μεγάλης ηλικίας, πήγαιναν από νωρίς στο δάσος και ετοιμάζανε τις τσουμακες με τις όποιες θα κτυπούσαν τις πόρτες στις νυκτερινές ώρες.


Την νύκτα τής παραμονής, γύρω στα μεσάνυχτα, συγκεντρώνονταν όλοι στην πλατέα -Αμπάρι- εκεί πού υπήρχαν άλλοτε ξύλινες κοινοτικές αποθήκες, και απ εκεί ξεκινούσαν κατά παρέες δια τους διάφορους μαχαλάδες για να αναγγείλουν το χαρμόσυνο γεγονός της Γεννήσεως του Χριστού. Ή επιλογή' της ώρας αυτής είχε και τον σκοπόν να ξυπνήσει ό κόσμος από τα κτυπήματα στις πόρτες με τις τσουμάκες και με τις φωνές κόλλεντα, για να ετοιμασθεί ό κόσμος για την εκκλησίαν, ή όποια ηρχιζεν στις 3 ή ώρα για να τελείωση ή λειτουργία με την αύγην των Χριστουγέννων.

"Όταν έτελειωνεν ή ειδοποίησις αυτή, τα παιδιά ήδη είχαν γεμίσει τους τροβάδες μέ καρύδια, αμύγδαλα και κομμάτια χοιρινού κρέατος από την πρόσφορα των νοικοκυράδων και αρκετά νομίσματα για τα έξοδα τού γλεντιού πού θα γίνονταν κοινόν άπ΄όλες τις παρέες την Πρωτοχρονιά. Οι ίδιες παρέες, την φοράν όμως αυτήν είχαν μαζί των και μικρότερα παιδάκια, διότι ήταν ήδη μέρα,το πρωί της Πρωτοχρονιάς γύριζαν στα σπίτια για να ευχηθούν τα χρόνια πολλά και το ποδαρικό το έκαμναν τα μικρότερα αγοράκια, διότι η παιδική αγνότητα σημαίνει πάντα ευτυχίαν.

Τα πρωτοχρονιάτικα Σούρβα εκτός από τα καρύδια, σύκα, αμύγδαλα και σπάνια τζίτζιφα ήσαν πλούσια και από κομμάτια λουκάνικα -κολέτσκα- διότι την εποχή εκείνην και η πλέον φτωχή οικογένεια θα έσφαζε δια τα Χριστούγεννα δικό της γουρούνι, τα δέ λουκάνικα πού έκαμναν, όλοι ανεξαιρέτως, θα τα δοκίμαζαν δια πρώτην φοράν την Πρωτοχρονιάν. Οι Βασίληδες, στα κεράσματα δια την γιορτην τους, απαραίτητον μεζέν του κρασιού είχαν τα λουκάνικα.

Ό φωτισμός των Θεοφανίων γινόταν εμπράκτος και όχι μόνον με λόγια. Τα παιδάκια με το ποτήρι η καφέ μπρίκι στο χέρι, ράντιζαν τον κόσμον με ένα κλωναράκι βασιλικόν λέγοντας συγχρόνως το τροπάριον της ημέρας: "Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου Σού Κύριε κλπ." και γέμιζαν το ποτηράκι η τον τζεσβέν με διάφορα κέρματα με τα όποια εξασφάλιζαν τα σιμίτια και ζαχαρούδια. Δια τους μεγάλους αί άγιες αυτές μέρες ήσαν χαρές και πανηγύρια με τις συνεχείς διασκεδάσεις στα μαγαζιά και προ πάντων στα σπίτια όπου διασκέδαζαν τις μεγάλες αυτές χειμωνιάτικες νύχτες. 'Οσάκις ο καιρός επέτρεπε γινόταν ό μεγάλος δημόσιος χορός, πότε στον λαχανόκηπο της εκκλησίας και πότε στο αμπάρι και στους διάφορους μαχαλάδες."

Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου 2011

Τό μοναστήρι της Λαμπούς (Παναγίας Λάμπουσας)

Ακολουθούν αποσπάσματα από το βιβλίο του  κ.Απόστολου Μαικίδη  "Μανδρίτσα''  , μην σας παραξενέψει η ορθογραφία αλλά και η αρχαΐζουσα γλώσσα .



"Ενα άλλο Μοναστήρι της περιοχής ήταν καί η περιώνυμη Μονή τής Λαμπούς, κτισμένη κοντά στό όμώνυμον χωριό, δίπλα στην αριστερά όχθη του πόταμου Άρδα, που έτιματο στην μνήμην των Αποστόλων Πέτρου καί Παύλου. Λόγω της μακρυνής σχετικά αποστάσεως άπό την Μανδρίτσαν πολλοί λίγοι δικοί μας την έπεσκέπτοντο παρ' όλον πού ίταν πολύ γνωστή ώς θρησκευτική καί εμπορική πανήγυρις.

"Δάση απέραντα έκ τανυφύλλων μάλιστα δρυών καί άλλων υψικαρηνων δένδρων περιβάλλουσιν αυτην"
λέγει ό αείμνηστος καθηγητής τοΰ Γυμνασίου Άνδριανουπόλεως καί σοφός, ιστορικός της Θράκης Γεώργιος Λαμπουσιάδης, περιγράφων την Μονήν αύτην καί συνεχίζει με την καθαρεύουσαν γλώσσαν που χρησιμοποιεί στά συγγράμματα του
    "Κοιλάδες δε εύοκιόφυλλοι, Μονή και εις ήν μετά πολύωρον και' εργώδη όδοιπορίαν άφικνείται ό ευλαβής προσκυνητής, κατοπτεύει τάς έπιλοίπους του ευρυστέρνου όρους κοφυφάς, αίτινες ώς δασοσκεπείς κώνοι η ώς φυσικοί πυραμίδες ανυψούμενοι, άποτελοΰσι θέαμα μεγαλοπρεπέστατον και' γραφικώτατον".

Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2011

ΓΑΛΗΝΗ -ΜΑΘΗΤΟΛΟΓΙΑ 62-78

ΓΑΛΗΝΗ

Αρχικά ήταν τούρκικος οικισμός και στους χάρτες αναφέρεται ως Chingirli και Cegerli, Τσιγκέλι που σημαίνει σιδερένιο άγκιστρο.
Η επιτροπή ονοματοθεσιών δεν του άλλαξε το όνομα, αλλά αυτό έγινε αργότερα το 1935, όταν εγκαταστάθηκαν στο χωριό οι πρώτοι Έλληνες

Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2011

To έθιμο της Αγίας Βαρβάρας από τους Θράκες

Η λατρεία της Αγίας και πώς δημιουργήθηκε το έθιμο



Γράφει: magnesianews.gr


02/12/2011, 19:05






Κατά το συναξάρι η Αγία Βαρβάρα γεννήθηκε κάπου στην Ανατολή γύρω στο 300μ Χ και μαρτύρησε με τους τελευταίους διωγμούς των Χριστιανών.


Ο πατέρας της Διόσκουρος, ήταν Έλληνας τοπάρχης

Κυριακή 13 Νοεμβρίου 2011

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΠΛΑΒΟΥ

Η Πλαβού είναι ένα χωριό ορεινό γύρω στα 14 Km από το  Ορτακιο της Βουλγαρίας.  Η φθινοπωρινή εκδρομή μας είχε σα στόχο τη γνωριμία με τον τόπο όπου ήταν ριζωμένη άλλοτε  μια ανθηρή ελληνική κοινότητα της επαρχίας του Ορτάκιο , ένα χωριό που από διηγήσεις των παλαιοτέρων άλλα και από καταγραφές  αριθμούσε 250 οικογένειες ή  1500 κατοίκους περίπου , την Πλαβού  . 
Το 1913-14 μετά από θηριωδίες των Βουλγάρων κομιτατζήδων ο ακραιφνής ελληνικός πληθυσμός υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει ΄΄ την πατρίδα ΄΄ όπως οι ίδιοι αποκαλούσαν τον τόπο τους .        Πρόσφυγες σκόρπισαν σε πολλά σημεία της Ελλάδας έχοντας πάντα στη ψυχή τους ΄΄την πατρίδα΄΄ .
Στη μέση του χωριού η εκκλησία του Αγ. Παντελεήμονα κτισμένη το 1843 όπως διαβάζουμε στην επιγραφή , πρόκειτε για μια εκκλησία τρίκλιτης βασιλικής που μένει ίδια χωρίς ιδιαίτερες παρεμβάσεις εδώ και 100 χρόνια . 
    Λίγες παρεμβάσεις διαπιστώνει ο επισκέπτης στις εικόνες του ναου όπου αφού έσβησαν κάποιοι τα πρωτότυπα ελληνικά γράμματα των εικόνων έγραψαν με σλαβικούς χαρακτήρες .  
Εντύπωση προκαλεί όλος ο παλιός διάκοσμος αλλά και ο γυναικωνίτης.
 Στο προαύλιο της συναντάμε τάφους Ελλήνων ιερέων με επιγραφές στην ελληνική .

Δίπλα το ελληνικό σχολειό μουσείο σήμερα αλλά  τόπος μαρτυρίου για πολλούς πλαβιωτες τα δύσκολα εκείνα χρόνια .


Οι λιγοστοί σήμερα κάτοικοι φαίνεται ότι δεν περίμεναν την επίσκεψη μας . Παρόλα αυτά ήταν φιλικοί και εγκάρδιοι .

Η παναγία η Ελεούσα στην εκκλησία του Αγ. Παντελεήμονα υποδέχεται ξανά τους Έλληνες



Πετρόκτιστα σπίτια με την χαρακτηριστική τοπική πέτρα - ιδιαίτερο οι πέτρινες σκεπές
 

η πλατεία στην Πλαβού , η εκκλησία και δίπλα το ελληνικό σχολειό σήμερα μουσείο


Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 2011

ΜΗΛΙΑ - Άρδας

Φωτογραφία - Πάνω από το φράγμα , στο βάθος η Μηλιά , η άμμος του Άρδα σε σχέδια . Ππραγματικά όμορφη φώτο .

Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2011

1940

1940 - Ο μεγάλος πόλεμος των Ελλήνων 

1934-1936 θητεία
1940-1941 μέτωπο της Αλβανίας 
1942-1944 βουλγαρική κατοχή 
1945-1947 Εμφύλιος 
Ένα μεγάλο κόμματι της ζωής , των ανθρώπων της εποχής στην υπηρεσία της πατρίδας ,
στη μοίρα της πατρίδας, στις περιπέτειες της .
Αφήνοντας πίσω οικογένειες με μικρά παιδιά , γυναίκες , γονείς .  


 
φωτο από το μέτωπο 1940 Τσακίρης Στυλιανός του Συμ.


1934-35 η θητεία 

1934-35 η θητεία 

Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011

Στο καφενείο

στο καφενείο του Σιδερη  στην πλατεία περίπου στο 1990

Απο πάνω αριστερά Μιρμιλιάγκος Παναγιώτης ,Τσελεμπής Κώστας , Αποστολακούδης Γεώργιος , Νικούδης Γιώργος, Αγάς Γιώργος ,Κώστας Τσομπανουδης  ,
από κάτω αριστερά Αφουκατουδης Κωτσιος ,Τσιρμελής Γιαννης ,Αφουκατ. Απόστολος , Γιατσίδης Παναγιώτης ,  Γιατσίδης Δημήτρης ,Τιαγκούδης Κων/νος ,Καραμπαλης Αθανάσιος

66 το αγαπημένο τους παιχνίδι , Στεργιανος Τσακίρης - Γιάννης Αφουκατουδης

Σάββατο 15 Οκτωβρίου 2011

Ονειρεμένα χρόνια του Γιώργου Φαρμακίδη

Από ένα παιδί στο χωριό
Νέα Βύσσα, στα χρόνια
1955-1962»



ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Το νερό των διψασμένων




   -Γιωργάκη, εσύ θα βάζεις όση μελάνη χρειάζεσαι, χωρίς να πληρώνεις.


Τα χρήματα φυσικά δεν τα κουβαλώ μαζί μου, τα αφήνω μέσα στο πρατήριο. Νιώθω σαν ένα μικρός μπακάλης, ας πούμε σαν τον ΄΄μπακάλ(η) της Χήνας΄΄.


-Γιώργη δεν έχου μουλύφ(ι) κι θέλου να μοι δώσ’ς μισό.


-Εντάξ(ει) Τάσιου, να σοι δώσου.


-Ναι αλλά δεν έχου μισή δραχμή

Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2011

ποδηλατική εκδρομή 2/10/11


Ο Ποδηλατικός Αθλητικός Σύλλογος Ορεστιάδας ''Ρήσος'' εκμεταλλευόμενος την καλοκαιρία πραγματοποίησε ποδηλατική εκδρομή στο πανέμορφο Φράγμα Τριγώνου.Συνολικά διανύθηκαν 82 χιλιόμετρα καλύπτοντας την διαδρομή Ορεστιάδα-Φυλάκιο-Κόμαρα-Μηλιά-Φράγμα Τριγώνου-Φυλάκιο-Ορεστιάδα.

Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2011

Φθινοπωρινή ποδηλατική εκδρομή

Ο Ποδηλατικός Αθλητικός Σύλλογος Ορεστιάδας ‘’Ρήσος’’ συνεχίζοντας σταθερά και τον μήνα Οκτώβριο (καιρού επιτρέποντος) τις ποδηλατικές του δραστηριότητες, προσκαλεί όλους τους φίλους του ποδηλάτου της πόλης μας στις φθινοπωρινές του εξορμήσεις. Την Κυριακή 2 Οκτωβρίου 2011 στις 10:30 το πρωί θα διοργανωθεί ποδηλατική

Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου 2011

Σπίτια του χωριού


Τα σπίτια του χωριού


   Όλα τα κτίρια στη Μηλιά κατασκευαζόταν από υλικά που εύκολα μπορούσε να βρει κάποιος στην περιοχή. Η πέτρα, το ξύλο, η λάσπη ήταν τα κύρια υλικά που χρησιμοποιούσαν στην κατασκευή του σπιτιού .Με τα ίδια υλικά βέβαια κατασκεύαζαν και όλα τα αλλά ακίνητα όπως αποθήκες ,μάντρες, στάβλους , και βέβαια τα μπιτζικλίκια - χώροι εκτροφής του μεταξοσκώληκα . Με τα σημερινά δεδομένα ήταν κτίρια προσαρμοσμένα

Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου 2011

ΜΗΛΙΑ: '' ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΑΣ '' ΝΑΖΙΡΗΣ ΓΕΩΡ...

ΜΗΛΙΑ: '' ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΑΣ '' ΝΑΖΙΡΗΣ ΓΕΩΡ...: Α Αγλαΐζω –αγλαΐζομε –αγλαήσκα: Καλλωπίζω – καλλωπίζομαι -καλλωπίστηκα. Σχόλιο στα θρακ: Σήμιρα ούλα (όλα)τα κουρίτσια (...

'' ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΑΣ '' ΝΑΖΙΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α

Αγλαΐζω –αγλαΐζομε –αγλαήσκα: Καλλωπίζω – καλλωπίζομαι -καλλωπίστηκα.

Σχόλιο στα θρακ: Σήμιρα ούλα (όλα)τα κουρίτσια (κορίτσια) αγλαήσκαν κι πουλί(πολύ) έμορφα ίγκαν (έγιναν).

Αγροικώ - αγροικάω: Τα καταφέρνω σε πολλά πράγματα – δουλειές.
Σχόλιο στα θρακ: Τούτους (αυτός) ούλα (όλα) τα αγροικάει κι σπέρε (σπέρνει) κι καλιβώνει (πεταλώνει),μα κι τσαρούχια φκιάνει (φτιάχνει).


Αγλήορα: Γρήγορα.
Σχόλια στα θρακ: Αγλήορα - αγλήορα μάστι (μαζέψτε) του στιάρι (σιτάρι) απ’ τ’ αλώνι γιατί αρχίνιψι (άρχισε) να τσιακτάει (αστράφτει),έριτι (έρχεται) μπαμπάτσκι (μεγάλι) βρουχή (βροχή)


Φωτογραφίες απο το Αρχείο ΔΕΛΤΣΙΔΗ ΓΙΩΡΓΟΥ





ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ 1940 - ΜΑΘΗΤΕΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΜΗΛΙΑ
ΑΠΟ ΔΕΞΙΑ  - ΠΑΡΑΣΧΟΣ ΑΓΓΕΛΑΚΟΥΔΗΣ ,ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΔΕΛΤΣΙΔΗΣ , ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΓΙΑΤΣΙΔΗΣ ,ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΚΟΥΓΚΑΡΔΗΣ .


ΜΑΘΗΤΕΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΡΤΑΚΙΟΥ ΑΠΟ ΜΗΛΙΑ
ΔΕΛΤΣΙΔΗΣ ΣΙΔΕΡΗΣ & ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ




Παρασκευή 12 Αυγούστου 2011

ΠΡΟΣΩΠΑ

Πρόσωπα  μορφές που πολλές αμυδρά θυμάμαι 
πρόσωπα σε ανύποπτα χρόνια άφησαν το αποτύπωμα στο χαρτί
πρόσωπα με τον κάματο της μέρας στο δέρμα 
πρόσωπα με τα σημάδια μιας ζωής στο στόμα 

 
ΑΡΓΥΡΩ ΝΤΟΥΡΑΝΙΔΟΥ



Μορφές και πρόσωπα κάποιας γωνιάς σε κορνίζα παλιά
μορφές και πρόσωπα με μάτια φωτεινά
με τη σιγουριά του τότε
με τις θύμησες στα ρούχα .... 

 






Πέμπτη 11 Αυγούστου 2011

ΦΩΤΟ ΑΠΟ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΧΑΡΙΣΟΥΔΗ ΓΙΩΡΓΟΥ

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΩΡΑΙΑΣ ΠΥΛΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
''...ΧΩΡΙΑΝΩΝ ΜΠΕΚΤΕΣΙΔΩΝ ΔΙ ΕΞΟΔΩΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΑΥΤΗΣ ΕΓΙΝΕΤΟ .... ΕΤΟΣ 1886 ΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣ ΖΗΣΙΟΥ''


1960-1970
 

Τετάρτη 20 Ιουλίου 2011

20 ΙΟΥΛΙΟΥ - Η γιορτή του Αη-Λιά

20 Ιουλίου γιορτάζει σήμερα το εκκλησάκι του Αη-Λιά .
 Στις 19 το απόγευμα τελείται πανηγυρικός εσπερινός και το πρωί Θ.Λειτουργία .  
Το ξωκλήσι του Αη-Λιά ήταν και είναι σημείο αναφοράς για την περιοχή , αφού διαθέτει ένα από τα καλύτερα τοπία στον βόρειο  Έβρο αλλά και ήταν συνυφασμένο με την τοπική λατρευτική παράδοση του χωριού .
Τόπος λατρείας πριν το ΄50 κάθε χρόνο του προφήτη Ηλία , οι κάτοικοι επισκέπτονταν την τοποθεσία αναβαν κεριά στο βράχο του κούκου , θυσίαζαν αρνιά και γινόταν το κουρμπάνι  .
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση κάθε χρόνο εμφανιζόταν ένα ελάφι ανήμερα του προφήτη Ηλία . Στους βράχους του λόφου την ίδια μέρα αν έβαζες το αυτί σου άκουγες τραγούδια από έναν άλλο κόσμο .
Το παλιότερο ξωκλήσι κτίστηκε από τον Παν. Καλφόπουλο την δεκαετία του '50 .
Το σημερινό ξωκλήσι κτίστηκε με τη συνδρομή των κατοίκων μονίμων και απόδημων με την ιδιαίτερη παρότρυνση του Ν. Χαρισούδη  .

Τρίτη 28 Ιουνίου 2011

Ο ΕΚΠΑΤΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΛΑΒΙΩΤΩΝ



Τον Μάρτιο του 1913, οι Πλαβιώτες που δεν αισθάνονταν πλέον ασφαλείς πέρασαν στο Τουρκικό έδαφος παίρνοντας από τα υπάρχοντά τους μόνο ότι μπορούσαν να κουβαλήσουν στα χέρια και έμεναν στα βουνά της Ροδόπης για είκοσι περίπου ημέρες.


   Μερικοί από αυτούς μη θέλοντας να χάσουν τις περιουσίες τους γύρισαν πίσω στο χωριό ελπίζοντας ότι δεν θα συνεχιστούν οι επιθέσεις των Βουλγάρων. Οι περισσότερες οικογένειες μαζί και με κατοίκους άλλων γειτονικών χωριών πήγαν στην Κωνσταντινούπολη. Από εκεί με το Ιταλικό πλοίο ΤΟΡΙΝΟ
τους πήγαν στον Πειραιά.
Εκατό περίπου οικογένειες δεν κατέβηκαν από το καράβι και συνέχισαν το ταξίδι για την Θεσσαλονίκη. Οι άνδρες άφησαν τις οικογένειες τους στην Τούμπα της Θεσσαλονίκης μέσα σε παράγκες και αντίσκηνα που τους παραχώρησε το κράτος και άρχισαν να δουλεύουν σε διάφορες αγροτικές δουλειές κυρίως στον Δρυμό Θεσσαλονίκης, ψάχνοντας ταυτόχρονα και κατάλληλο μέρος για μόνιμη εγκατάσταση. Από τα μέρη που τους προτάθηκαν, τους άρεσαν περισσότερο τα Κάτω Πορόια γιατί είχαν πολλά νερά, βουνό κατάλληλο για κτηνοτροφία και κλήμα παρόμοιο με της Πλαβούς και το Ζευγολατιό Σερρών γιατί είχε εύφορα και πολλά χωράφια, βουνό για την κτηνοτροφία και τον ποταμό Στρυμόνα με άφθονο νερό. Με τα ίδια κριτήρια επιλέχτηκαν και τα άλλα χωριά που εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες Πλαβιώτες. Τους επόμενους μήνες άρχισε η διασπορά και εγκατάσταση σε διάφορα μέρη του νομού Σερρών και Δράμας.        
Ο ναός του Αγίου Παντελεήμονα (τρίκλιτη βασιλική) στην Πλαβού μένει σχεδόν ανέπαφος από το πέρασμα των χρόνων όπως τον έκτισαν οι Έλληνες κάτοικοι εδώ και 170 χρόνια
    Όσοι ήταν κτίστες στο επάγγελμα δεν έβρισκαν δουλειά στην περιοχή της Θεσσαλονίκης γιατί πριν λίγο καιρό είχε απελευθερωθεί και δεν είχαν ανοίξει ακόμα οι δουλειές για παρόμοια επαγγέλματα. Όταν πληροφορήθηκαν από τους συγχωριανούς τους με τους οποίους διατηρούσαν επαφή, ότι στην Λαμία έχει δουλειές πήραν το τραίνο και κατέβηκαν κοντά στους άλλους Πλαβιώτες που κατοικούσαν εκεί.
Κατά τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1916 οι Βούλγαροι σύμμαχοι των Γερμανών, κατά την οπισθοχώρηση τους μπήκαν στα Ελληνικά χωριά που είχαν απελευθερωθεί κατά τον 2ο Βαλκανικό πόλεμο και πήραν όλους τους Πλαβιώτες με τις οικογένειες τους από τα Κάτω Πορόια ομήρους, μαζί με άλλους Έλληνες από την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη και τους πήγαν στην Βάρνα της Βουλγαρίας. Εκεί υπέφεραν τα πάνδεινα. Πολλούς από αυτούς τους πήγαν μέσω Δούναβη στην Σερβία κοντά στο Βελιγράδι σε στρατόπεδα εργασίας. Τους έβαλαν να δουλεύουν στα χωράφια, στην κατασκευή δρόμων και σε διάφορα εργοστάσια ζαχάρεως. Οι όμηροι αυτοί οι οποίοι ήταν χιλιάδες, απελευθερώθηκαν στο τέλος του 1919 μετά την συνθηκολόγηση των Βουλγάρων από τμήμα Ευζώνων που πήγε στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας στην Βάρνα με πλοίο και τους μετέφερε στην Καβάλα. Κατά την επιστροφή έξι άνδρες κατέβηκαν από το πλοίο στην Κωνσταντινούπολη και πήγαν στην Πλαβού για να δουν σε τι κατάσταση βρίσκεται το χωριό και εάν μπορούν να επιστρέψουν. Οι Βούλγαροι όμως τους συνέλαβαν και αφού τους ξυλοκόπησαν τους έδιωξαν. Γύρισαν στην Θεσσαλονίκη σε άθλια κατάσταση.
Διακόσιες πενήντα περίπου οικογένειες κατέβηκαν από το πλοίο στον Πειραιά.
   Μερικές έμειναν στην Αθήνα και οι άλλες πήγαν στην περιοχή της Λαμίας. Στο Κωσταλέξι, στο Σταυρό, στην Ροδίτσα και στην Αταλάντη οι περισσότερες. Οι άνδρες που ήταν από είκοσι μέχρι σαράντα χρονών επιστρατεύτηκαν αμέσως από τον Ελληνικό Στρατό και πολέμησαν στον δεύτερο Βαλκανικό πόλεμο εναντίων των Βουλγάρων στις μάχες του Κιλκίς – Λαχανά από 19 μέχρι 23 Ιουνίου του 1913.
    Το 1918 λόγω της γρίπης και της ελονοσίας που μάστιζε την περιοχή της Λαμίας αποφάσισαν να φύγουν για ποιο υγιεινά μέρη κατόπιν και της υποδείξεως του γιατρού Παναγιώτη Πεταλά, ο οποίος ήταν και αυτός Πλαβιώτης . Έτσι από το 1918 άρχισαν ομάδες- ομάδες να φεύγουν από την Λαμία με προορισμό κυρίως το Ζευγολατιό και τα Κάτω Πορόια Σερρών. Η μετακίνηση αυτή κράτησε μέχρι το 1925 που έφυγαν και οι τελευταίοι που είχαν αποφασίσει να φύγουν. Έμειναν λίγες οικογένειες στην Λαμία, κάποιοι που τακτοποιήθηκαν πολύ καλά με τις δουλειές τους, ανοίγοντας εμπορικά καταστήματα στην Λαμία και στην Λιβαδιά, μερικοί ηλικιωμένοι και οι κοπέλες που παντρευτήκαν με ντόπιους στα έξη περίπου χρόνια που έμειναν στην Λαμία. Στην Θεσσαλία που έμεινε η πρώτη ομάδα δέκα ημέρες σε κάποιο χωριό για ξεκούραση επειδή ήταν πολύ εξαντλημένοι, πέθαναν από την γρίπη 20 άτομα σε ένα βράδυ. Οι πρώτοι που πήγαν στην Θεσσαλονίκη βρήκαν την πόλη σε άθλια κατάσταση από την πυρκαγιά που είχε καταστρέψει σχεδόν όλη την πόλη το 1917 και έτσι μη μπορώντας να βρουν δουλειά τριάντα περίπου οικογένειες πήγαν στα Κάτω Πορόια και ογδόντα στο Ζευγολατιό Σερρών. Ενώθηκαν έτσι με τους χωριανούς τους οι οποίοι ήταν ήδη εγκατεστημένοι στα χωριά αυτά.


Οι υπόλοιποι λίγοι Πλαβιώτες που έμειναν στην Πλαβού έφυγαν τον Μάιο του 1914 μαζί με τους Ακαλανιώτες και τους άλλους Έλληνες των γύρω χωριών που έμειναν τελευταίοι. Πήγαν με τα πόδια στο Σουφλί και από εκεί με τραίνο στην Θεσσαλονίκη.


Μια μεγάλη ομάδα οικογενειών αποτελούμενη από 10 Πλαβιώτικες και 40 περίπου Ακαλανιώτικες στάλθηκαν από την Θεσσαλονίκη, με φορτηγό ατμόπλοιο, στη νήσο Σκόπελο. Το ταξίδι ήταν πραγματικό μαρτύριο, γιατί πρώτη φορά στη ζωή τους ταξίδευαν στην θάλασσα, ο καιρός δεν ήταν καλός και είχε φουρτούνα.


    Οι Σκοπελίτες, καλόκαρδοι και φιλόξενοι, δέχτηκαν τους πρόσφυγες και τους βοήθησαν όσο μπορούσαν. Δουλειές δεν υπήρχαν και έτσι οι άνδρες διασκορπίστηκαν στην Εύβοια , στα μεταλλεία λευκόλιθου στο Μαντούδι, και στη Στερεά Ελλάδα κοντά στους άλλους Πλαβιώτες που ήταν ήδη εγκαταστημένοι στη περιοχή της Λαμίας, από την προηγούμενη χρονιά. Οι γυναίκες και τα παιδιά τους έμειναν στην Σκόπελο. Εκεί τους βρήκε και ο αποκλεισμός του νησιού από τους Αγγλογάλλους το 1917. Οι οικογένειες των προσφύγων υπέφεραν πολύ τότε από την έλλειψη ψωμιού και τροφίμων. Όταν έληξε ο αποκλεισμός σιγά-σιγά άρχισαν να φεύγουν από το νησί και να ανταμώνουν με τους χωριανούς και τους συγγενείς τους που βρίσκονταν ήδη σε διάφορα μέρη της Μακεδονίας.


Το 1919 όταν ο Ελληνικός στρατός απελευθέρωσε την Δυτική Θράκη πολλοί Πλαβιώτες πήγαν στην περιοχή του Σουφλίου ελπίζοντας ότι θα ελευθερωθεί και η Πλαβού αλλά μάταια περίμεναν. Δυστυχώς τα σχέδια των μεγάλων δυνάμεων ήταν διαφορετικά. Έτσι αφού διαψεύστηκαν οι ελπίδες τους επέστρεψαν πίσω στα χωριά τους.


Εγκαταστάθηκαν επίσης Πλαβιώτες και σε πολλά άλλα μέρη. Αλλού προσωρινά και αλλού μόνιμα, όπως στο Θολό και στην Μαυροθάλασσα Σερρών, στις Σέρρες, στο Κιλκίς, στην Φτελιά, στα Λευκόγεια και στα Κοκκινόγεια Δράμας, στη Δράμα, στο Δρυμό Θεσσαλονίκης, στην Κομοτηνή και στην Θεσσαλονίκη. Μέχρι το 1922 έγιναν πολλές μετακινήσεις Πλαβιωτών μεταξύ των χωριών που προαναφέραμε και ειδικά μεταξύ Κάτω Ποροϊων και Ζευγολατιού. Μετά όμως από το 1922 όταν ήρθαν και οι άλλοι πρόσφυγες και γέμισαν όλα σχεδόν τα σπίτια που άφησαν οι Τούρκοι με την ανταλλαγή των πληθυσμών, σταμάτησε και αυτή η μετακίνηση αφού οι παρουσιαζόμενες ευκαιρίες για καλά μέρη δεν ήταν πλέον πολλές. Έτσι έχασαν και την τελευταία ελπίδα να γυρίσουν πίσω στην Πλαβού. Από εκεί και πέρα ακολούθησαν την πορεία και την μοίρα των άλλων Ελλήνων προσφύγων, Ποντίων και Μικρασιατών ξεκινώντας την ζωή τους από την αρχή.
 
Απόστολος Γ. Μαβινίδης




Δημοφιλείς αναρτήσεις

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου