Η λατρεία της Αγίας και πώς δημιουργήθηκε το έθιμο
Γράφει: magnesianews.gr
02/12/2011, 19:05
Κατά το συναξάρι η Αγία Βαρβάρα γεννήθηκε κάπου στην Ανατολή γύρω στο 300μ Χ και μαρτύρησε με τους τελευταίους διωγμούς των Χριστιανών.
Ο πατέρας της Διόσκουρος, ήταν Έλληνας τοπάρχης
του Ρωμαϊκού κράτους και φυσικά ειδωλολάτρης. Από μικρή ήταν πολύ όμορφη και ο πατέρας της, που την αγαπούσε πάρα πολύ, για να αποφύγει τους κινδύνους κάθε επικοινωνίας της με τον έξω κόσμο την έκλεισε σε έναν πύργο, όπου της παρείχε όλα τα αγαθά.
Το μοιραίο όμως δεν αποφεύγεται και η Βαρβάρα μυήθηκε στον Χριστιανισμό, ο πατέρας της το ανακαλύπτει και από τότε άρχισε η μεγάλη διένεξη, που την οδήγησε στο μαρτύριο. Από μόνος του κατήγγειλε την κόρη του στις Αρχές όπου άρχισαν οι ανακρίσεις και τα σκληρά βασανιστήρια, όσο και η επιμονή της Βαρβάρας στην πίστη της. Τόση η σκληρότητα του πατέρα της που ζήτησε στο τέλος να τη σκοτώσει ο ίδιος.
Η λατρεία της Αγίας Βαρβάρας είναι απλωμένη από παλιά σε ολόκληρη την Ελλάδα, είναι εθιμική μπορεί να πει κάποιος, δεισιδαιμονική, έχει και παγανιστικά στοιχεία.
Κατ΄ άλλους λαογράφους συνδέεται με τη λατρεία της αρχαίας κουροτρόφου θεάς Εκάτης.
Η Αγία Βαρβάρα, ως επίκουρος του ανθρώπου, μπορεί να αντικατέστησε την αρχαία θεότητα.
Οι επιδημίες της ευλογιάς αλλά και ο προληπτικός φόβος για το μεγάλωμα των παιδιών χρειαζόταν μια δυναμική και όμορφη αγία που και το ίδιο το όνομά της ήταν φοβιστικό, αλλά και το μαρτύριό της πολυαίμακτο και οι πληγές του μαρτυρίου της θεραπεύτηκαν θαυματουργικά.
Ο λαικός τρόπος λατρείας διαφέρει από περιοχή σε περιοχή.
Στη Μικρά Ασία συναντάμε τις μελόπιτες, πανσπερμία, την έκθεση στο τρίστρατο ( όλα αυτά είναι συνδεδεμένα πιο πολύ με την λατρεία της αρχαίας θεάς Εκάτης).
Η σημαντικότερη όμως ( λαογραφική και Πανελλήνια) προσφορά προς την Αγία Βαρβάρα είναι τα εορταστικά κόλλυβα ή σπερνά, που αλλιώς λέγονται και Βαρβάρα.
Προσφέρονται στην ωραία Αγία για να κρατήσει τα πρόσωπα όλων ωραία και μακριά από τις δυσμορφίες της ευλογιάς.
Γι΄ αυτό, σύμφωνα με το έθιμο θα φάνε όλοι από τη Βαρβάρα και θα μοιράσουν και στους άλλους.
Θα έλεγε κανείς μια κοινωνία αμυντικής αλληλεγγύης.
Το έθιμο της Βαρβάρας όπως είναι γνωστό σε όλους μας ήταν πολύ διαδεδομένο στην περιοχή της Θράκης και στην Ανατολική Μακεδονία.
Πρέπει να είναι συνδεδεμένο με την προβολή της θεραπευτικής ιδιότητας της Αγίας στην αρρώστια της ευλογιάς αλλά και με την παραγωγή του σιταριού, τόσο απαραίτητου για την Παρασκευή του πολύτιμου ψωμιού.
Πως όμως ξεκίνησε το έθιμο της βαρβάρας στην Θράκη ;
Υπάρχουν οι εκδοχές που λένε ότι σε δύο περιπτώσεις που δηλητηριάστηκε το ψωμί και άλλα τρόφιμα από εχθρούς της χριστιανοσύνης, του Τούρκους σε μια περίπτωση, τον πατέρα της Αγίας στην άλλη, η επέμβαση της Αγίας Βαρβάρας ήταν άμεση.
Παρουσιάστηκε στον ύπνο κάποιας γυναίκας και προειδοποίησε τους πιστούς να μην φάνε από το δηλητηριασμένο ψωμί αλλά να βράσουν σιτάρι και ότι άλλο βρίσκεται στα σπίτια αυτή την περίοδο ( συνήθως ξηροί καρποί και αποξηραμένα φρούτα), για να περάσουν τις δύσκολες αυτές μέρες του χειμώνα. Έτσι έγινε η πρώτη Βαρβάρα.
Μια άλλη εκδοχή είναι αυτή που συνδέεται όπως είπαμε με τη λατρεία της Αρχαίας θεάς, της Εκάτης.
Στην αρχαία Θράκη η παραγωγή του σιταριού αποτελούσε βασική οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων.
Γιόρταζαν στις αρχές του χειμώνα τα ¨Εκαταία¨ προς τιμήν της θεάς Εκάτης.
Αυτήν την εποχή οι αποθήκες των σπιτιών ήταν γεμάτες σιτάρι που είχαν θερίσει το καλοκαίρι, καθώς και άλλα προιόντα, όπως ξηρά σύκα, σταφίδες, καρύδια κλπ, που διατηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Με αυτά τα υλικά παρασκεύαζαν το Εκαταίο Δείπνο.
Η Βαρβάρα πιθανόν αντικατέστησε το Εκαταίον Δείπνον που προσέφεραν στη θεά ζητώντας να προστατεύει τους ίδιους κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αλλά και το σιτάρι που είχαν σπείρει λίγο πριν, στο τέλος του φθινοπώρου.
Όποια εκδοχή και αν δεχθεί ο καθένας, το έθιμο της «Βαρβάρας» αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της λαϊκής λατρευτικής παράδοσης της Θράκης και συνεχίζεται αδιάκοπα στο πέρασμα των αιώνων.
Και κάθε φορά που ξημερώνει η 4η Δεκεμβρίου η μνήμη όλων γυρίζει πίσω σε εκείνα τα κρύα πρωινά που ανοίγαμε τα μάτια μας και μας περίμεναν οι σουπιερίτσες (μπωλ τα λέμε σήμερα) με την αχνιστή *Βαρβάρα* και το σπίτι μοσχοβολούσε σουσάμι και κανέλα.
Γράφει: magnesianews.gr
02/12/2011, 19:05
Κατά το συναξάρι η Αγία Βαρβάρα γεννήθηκε κάπου στην Ανατολή γύρω στο 300μ Χ και μαρτύρησε με τους τελευταίους διωγμούς των Χριστιανών.
Ο πατέρας της Διόσκουρος, ήταν Έλληνας τοπάρχης
του Ρωμαϊκού κράτους και φυσικά ειδωλολάτρης. Από μικρή ήταν πολύ όμορφη και ο πατέρας της, που την αγαπούσε πάρα πολύ, για να αποφύγει τους κινδύνους κάθε επικοινωνίας της με τον έξω κόσμο την έκλεισε σε έναν πύργο, όπου της παρείχε όλα τα αγαθά.
Η λατρεία της Αγίας Βαρβάρας είναι απλωμένη από παλιά σε ολόκληρη την Ελλάδα, είναι εθιμική μπορεί να πει κάποιος, δεισιδαιμονική, έχει και παγανιστικά στοιχεία.
Κατ΄ άλλους λαογράφους συνδέεται με τη λατρεία της αρχαίας κουροτρόφου θεάς Εκάτης.
Η Αγία Βαρβάρα, ως επίκουρος του ανθρώπου, μπορεί να αντικατέστησε την αρχαία θεότητα.
Οι επιδημίες της ευλογιάς αλλά και ο προληπτικός φόβος για το μεγάλωμα των παιδιών χρειαζόταν μια δυναμική και όμορφη αγία που και το ίδιο το όνομά της ήταν φοβιστικό, αλλά και το μαρτύριό της πολυαίμακτο και οι πληγές του μαρτυρίου της θεραπεύτηκαν θαυματουργικά.
Ο λαικός τρόπος λατρείας διαφέρει από περιοχή σε περιοχή.
Στη Μικρά Ασία συναντάμε τις μελόπιτες, πανσπερμία, την έκθεση στο τρίστρατο ( όλα αυτά είναι συνδεδεμένα πιο πολύ με την λατρεία της αρχαίας θεάς Εκάτης).
Προσφέρονται στην ωραία Αγία για να κρατήσει τα πρόσωπα όλων ωραία και μακριά από τις δυσμορφίες της ευλογιάς.
Γι΄ αυτό, σύμφωνα με το έθιμο θα φάνε όλοι από τη Βαρβάρα και θα μοιράσουν και στους άλλους.
Θα έλεγε κανείς μια κοινωνία αμυντικής αλληλεγγύης.
Το έθιμο της Βαρβάρας όπως είναι γνωστό σε όλους μας ήταν πολύ διαδεδομένο στην περιοχή της Θράκης και στην Ανατολική Μακεδονία.
Πρέπει να είναι συνδεδεμένο με την προβολή της θεραπευτικής ιδιότητας της Αγίας στην αρρώστια της ευλογιάς αλλά και με την παραγωγή του σιταριού, τόσο απαραίτητου για την Παρασκευή του πολύτιμου ψωμιού.
Πως όμως ξεκίνησε το έθιμο της βαρβάρας στην Θράκη ;
Υπάρχουν οι εκδοχές που λένε ότι σε δύο περιπτώσεις που δηλητηριάστηκε το ψωμί και άλλα τρόφιμα από εχθρούς της χριστιανοσύνης, του Τούρκους σε μια περίπτωση, τον πατέρα της Αγίας στην άλλη, η επέμβαση της Αγίας Βαρβάρας ήταν άμεση.
Παρουσιάστηκε στον ύπνο κάποιας γυναίκας και προειδοποίησε τους πιστούς να μην φάνε από το δηλητηριασμένο ψωμί αλλά να βράσουν σιτάρι και ότι άλλο βρίσκεται στα σπίτια αυτή την περίοδο ( συνήθως ξηροί καρποί και αποξηραμένα φρούτα), για να περάσουν τις δύσκολες αυτές μέρες του χειμώνα. Έτσι έγινε η πρώτη Βαρβάρα.
Μια άλλη εκδοχή είναι αυτή που συνδέεται όπως είπαμε με τη λατρεία της Αρχαίας θεάς, της Εκάτης.
Στην αρχαία Θράκη η παραγωγή του σιταριού αποτελούσε βασική οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων.
Γιόρταζαν στις αρχές του χειμώνα τα ¨Εκαταία¨ προς τιμήν της θεάς Εκάτης.
Αυτήν την εποχή οι αποθήκες των σπιτιών ήταν γεμάτες σιτάρι που είχαν θερίσει το καλοκαίρι, καθώς και άλλα προιόντα, όπως ξηρά σύκα, σταφίδες, καρύδια κλπ, που διατηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η Βαρβάρα πιθανόν αντικατέστησε το Εκαταίον Δείπνον που προσέφεραν στη θεά ζητώντας να προστατεύει τους ίδιους κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αλλά και το σιτάρι που είχαν σπείρει λίγο πριν, στο τέλος του φθινοπώρου.
Όποια εκδοχή και αν δεχθεί ο καθένας, το έθιμο της «Βαρβάρας» αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της λαϊκής λατρευτικής παράδοσης της Θράκης και συνεχίζεται αδιάκοπα στο πέρασμα των αιώνων.
Και κάθε φορά που ξημερώνει η 4η Δεκεμβρίου η μνήμη όλων γυρίζει πίσω σε εκείνα τα κρύα πρωινά που ανοίγαμε τα μάτια μας και μας περίμεναν οι σουπιερίτσες (μπωλ τα λέμε σήμερα) με την αχνιστή *Βαρβάρα* και το σπίτι μοσχοβολούσε σουσάμι και κανέλα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου